ตอบข้อสงสัย...โควิด 19 อยู่ได้กี่วัน ติดบนพื้นผิวต่าง ๆ ได้นานเท่าไร

          เผยข้อมูลเชื้อไวรัสโคโรนา สาเหตุของโควิด 19 แพร่ออกจากร่างกายมนุษย์มาแล้วติดบนพื้นผิวได้นานเท่าไรบ้าง ลองมาดู

          รู้กันอยู่หรอกว่าควรต้องล้างมือให้บ่อย แต่เอาเข้าจริง ๆ ในทางปฏิบัติก็มีกันบ้างที่เผลอ จนกระทั่งได้เห็นไทม์ไลน์ของผู้ป่วยโควิดหลาย ๆ คนที่ใช้ชีวิตปกติ ไม่เคยไปพื้นที่เสี่ยง แต่กลับติดโควิด 19 มาซะอย่างนั้น หรือในจุดเสี่ยงบางพื้นที่ ที่ใครเข้าไปก็ติดเชื้อกลับมาเกือบทุกราย ทำให้เกิดความสงสัยว่าติดโควิดกันได้ยังไง เชื้อโควิดอยู่บนพื้นผิวได้นานเท่าไร อยู่ในจุดไหนมากที่สุด เอาเป็นว่าลองมาหาคำตอบดูไหม

          ในประเด็นที่ว่า เชื้อไวรัสโคโรนาอยู่ได้นานเท่าไรนั้น มีข้อมูลระบุไว้ดังนี้

          - บนกระดาษแข็ง : เช่น กล่องพัสดุ หนังสือ ปฏิทิน แก้วกระดาษ บรรจุภัณฑ์ที่เป็นกระดาษ เชื้อไวรัสจะอยู่ได้นาน 24 ชั่วโมง

          - บนพลาสติกหรือสเตนเลส : เช่น โต๊ะ เก้าอี้ ลูกบิดประตู ราวบันได ปุ่มกดตามตู้อัตโนมัติต่าง ๆ มือจับตู้เย็น หม้อ กระทะ อ่างล้างจาน ไวรัสก่อโรคโควิด 19 จะอยู่ได้นาน 3-4 วัน

          - บนพื้นผิวทองแดง : เช่น ภาชนะทองแดง เฟอร์นิเจอร์ที่ทำจากทองแดง เหรียญ เครื่องครัว เชื้อก่อโรคโควิด 19 จะมีชีวิตอยู่ได้ราว ๆ 4 ชั่วโมง

          - แก้ว : เช่น แก้วน้ำ ถ้วยตวง กระจก หน้าต่าง เชื้อก่อโรคโควิด 19 จะมีชีวิตอยู่ได้ราว ๆ 1-3 วัน

          - เซรามิก : เช่น จาน แก้วน้ำ แจกัน เชื้อก่อโรคโควิด 19 จะมีชีวิตอยู่ได้ราว ๆ 5 วัน

          - อลูมิเนียม : เช่น กระป๋องโซดา ฟอยล์ ขวดน้ำ เชื้อก่อโรคโควิด 19 จะมีชีวิตอยู่ได้ราว ๆ 2-8 ชั่วโมง

          - ไม้ : เช่น เฟอร์นิเจอร์ พื้นระเบียง เชื้อก่อโรคโควิด 19 จะมีชีวิตอยู่ได้ราว ๆ 6-24 ชั่วโมง

แนวทางป้องกันเชื้อ

• เช็ดหรือสเปรย์พื้นผิวด้วยแอลกอฮอล์ความเข้มข้น 70-90% แล้วทิ้งไว้ให้แห้ง
• ล้างมือด้วยสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์เจลทุกครั้งหลังสัมผัสพื้นผิวดังกล่าว
• หลีกเลี่ยงการสัมผัสพื้นผิวที่อาจมีไวรัสปนเปื้อน

          - ผ้า : หากเป็นผ้าทั่ว ๆ ไป เชื้อโรคจะมีชีวิตอยู่ได้ 1-3 วัน แต่ถ้าเป็นผ้าฝ้าย 100% เชื้อก่อโรคโควิด 19 จะมีชีวิตอยู่ได้ 24 ชั่วโมง, ผ้าเส้นใยสังเคราะห์ (โพลีเอสเตอร์) เชื้อก่อโรคโควิด 19 จะมีชีวิตอยู่ได้ 3 วัน ส่วนผ้าผสม (โพลีคอตตอน) เชื้อก่อโรคโควิด 19 จะมีชีวิตอยู่ได้ 6 ชั่วโมง

แนวทางป้องกันเชื้อในผ้า

• อย่าสะบัดเสื้อผ้าก่อนซัก ป้องกันการแพร่เชื้อในอากาศ
• ซักผ้าด้วยน้ำอุ่น (ผ้าที่สามารถซักด้วยน้ำอุ่นได้)
• ใช้เครื่องอบผ้า
• ใช้สเปรย์ฆ่าเชื้อหรือเช็ดทำความสะอาดปุ่มและที่จับเครื่องซักผ้าทุกครั้งทั้งก่อนและหลังใช้

          - ในอากาศในห้องพื้นที่ปิด : เชื้อไวรัสจะอยู่ในละอองฝอยของการไอ จาม ได้นาน 5 นาที - 3 ชั่วโมง แต่เชื้อก็จะฟุ้งกระจายในอากาศได้ไม่ไกลมาก ทว่าจะตกอยู่บนโต๊ะ ปุ่มกดลิฟต์ ผนังห้อง ราวจับต่าง ๆ ได้

แนวทางป้องกันเชื้อในอากาศ

• ใส่หน้ากากอนามัย
• เว้นระยะห่างทางสังคม 2 เมตร
• ล้างมือด้วยสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์ทุกครั้งหลังสัมผัสพื้นผิวใด ๆ 
• หลีกเลี่ยงการขยี้ตา แคะจมูก จับปาก 

          - น้ำ : ในน้ำอุณหภูมิ 22 องศาเซลเซียส เชื้อโรคจะอยู่ได้ 4 วัน แต่ถ้าเป็นน้ำเย็นที่มีอุณหภูมิต่ำกว่า 4 องศาเซลเซียส เชื้อโรคจะอยู่ได้นานถึง 1 เดือนเลยทีเดียว

แนวทางป้องกันเชื้อในน้ำ

• ว่ายน้ำในสระที่มีการกรองและเติมคลอรีนที่ได้มาตรฐาน
• รับประทานอาหารที่ปรุงสุกผ่านความร้อนที่อุณหภูมิมากกว่า 60 องศาเซลเซียส

          - หน้ากากอนามัย : เชื้อไวรัสก่อโรคโควิด 19 สามารถมีชีวิตอยู่บนหน้ากากอนามัยชนิดที่ใช้แล้วทิ้งได้นานถึง 7 วัน

แนวทางป้องกันเชื้อจากหน้ากากอนามัย

• ไม่ควรใช้หน้ากากอนามัยซ้ำ

          ทั้งนี้ เชื้อไวรัสโคโรนา เป็นเชื้อไวรัสที่อยู่เดี่ยว ๆ ไม่ได้ ต้องอาศัยสารคัดหลั่ง เช่น น้ำลาย น้ำมูก เสมหะ ของผู้ติดเชื้อ ถึงจะมีชีวิตอยู่ต่อได้ และหากสารคัดหลั่งเหล่านี้ไปเกาะติดบนพื้นผิวไหนก็สามารถอยู่ได้นานตามที่ได้กล่าวไปข้างต้น 

          อย่างไรก็ตาม ระยะเวลาขึ้นอยู่กับพันธุ์ของเชื้อไวรัส ปริมาณของเชื้อ อุณหภูมิและความชื้นโดยรอบด้วย โดยการอยู่รอดบนพื้นผิวของไวรัสโคโรนา จะลดลง 99% ภายใต้สภาวะแวดล้อมภายในอาคารทั่วไปภายใน 3 วัน (72 ชั่วโมง) บนพื้นผิวที่ไม่มีรูพรุนทั่วไป เช่น สแตนเลส พลาสติก และแก้ว

          ไวรัสโคโรนาสามารถแพร่เชื้อบนพื้นผิวได้นานถึง 9 วัน การฆ่าเชื้อที่พื้นผิวด้วยโซเดียมไฮโปคลอไรท์ 0.1% หรือเอทานอล (เอทิลแอลกอฮอล์) 62–71% ช่วยลดการติดเชื้อไวรัสโคโรนาบนพื้นผิวได้อย่างมากภายในเวลาที่ได้รับสัมผัส 1 นาที

          คราวนี้ลองมาดูจุดเสี่ยงในชีวิตประจำวันที่อาจสะสมเชื้อโคโรนาไวรัสได้มากที่สุดกันบ้าง ซึ่งเป็นสิ่งของใกล้ตัวที่เราสัมผัสอยู่ทุกวัน ได้แก่

          1. ธนบัตรและเหรียญ

          2. ที่จับประตูหรือลูกบิดประตู

          3. โต๊ะทำงาน

          4. โทรศัพท์สาธารณะ และโทรศัพท์มือถือ

          5. ราวบันไดเลื่อน

          6. ปุ่มกดลิฟต์

          7. บัตรคูปองอาหาร บัตรจอดรถแบบแข็ง

          8. ตู้ ATM หรือตู้อัตโนมัติต่าง ๆ

          9. ราวจับบนรถไฟฟ้า รถสาธารณะ

          10. ห้องน้ำสาธารณะ

          11. กล่องหรือซองพัสดุ

          12. เก้าอี้นั่งและเฟอร์นิเจอร์บนรถโดยสาร เครื่องบินโดยสาร รถไฟ

          1. เว้นระยะห่างทางสังคม
          2. ล้างมือให้สะอาดเป็นประจำ
          3. ดูแลสุขอนามัยทางเดินหายใจ (การใช้และทิ้งกระดาษทิชชู)
          4. ใช้เครื่องฟอกอากาศ
          5. ทำความสะอาดวัตถุ พื้นผิวบ่อยขึ้นตามระยะเวลาใช้งานและจำนวนผู้ใช้งาน
          6. ระบายอากาศให้สถานที่ปิดและพื้นที่ในร่ม
          7. ผู้เริ่มมีอาการ ให้เก็บขยะติดเชื้อไว้เป็นเวลา 72 ชั่วโมง ป้องกันการแพร่ในระยะแรก
          8. ใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่ได้มาตรฐาน เน้นบริเวณที่สัมผัสบ่อย ๆ เช่น ลูกบิดประตู สวิตช์ไฟ โต๊ะทำงาน รีโมต เครื่องใช้อิเล็กทรอนิกส์

 

* หมายเหตุ : อัปเดตข้อมูลล่าสุดวันที่ 29 ตุลาคม 2564

 

ขอบคุณข้อมูลจาก
กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค, เฟซบุ๊ก โรงพยาบาลเวชธานี, คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล, nejm.org, webmd.com, dmu.ac.uk, gov.uk, นพ.พิเชฐ บัญญัติ, อ. พญ.ปัทมา ต.วรพานิช, รศ. นพ.กําพล สุวรรณพิมลกุล